در حال حاضر براساس لیست منتشر شده از کارشناسان رسمی استاندارد مندرج در سایت سازمان ملی استاندارد، 75 نفر دارای پروانه کارشناسی استاندارد معتبر در حوزه های مختلف تایید صلاحیت می باشند که از این تعداد 35 نفر دارای پروانه کارشناسی استاندارد حقیقی در حوزه ارزیابی نهادهای بازرسی براساس استاندارد 17020 می باشند. با توجه به تعداد کم ارزیابان فعال در حوزه ارزیابی شرکت های بازرسی در حال حاضر و با وجود صف های طولانی و نوبت دهی ها به شرکت های بازرسی متقاضی تایید صلاحیت، راه کار منطقی این است که مرکز ملی تایید صلاحیت نسبت برگزاری آموزش های اساسی برای تربیت ارزیابان و اماده سازی آن ها برای اجرای فعالیت های ارزیابی اقدام نماید. یکی از مواردی که باید بسیار به ان توجه شود برگزاری آموزش های تئوری و کارگاهی برای ایجاد یا توسعه ویژگی های مورد نیاز ممیزان و ارزیابان مندرج در استاندارد 19011 است تا پس از کسب آمادگی های لازم از ایشان بتوان به عنوان ارزیابان مرکز ملی تایید صلاحیت در ارزیابی های مورد درخواست استفاده نمود. در ادامه به این ویژگی ها می پردازیم.
یک سرارزیاب/ ارزیاب سیستم مدیریت براساس استاندارد ISO 19011 باید دارای ویژگیهای خاصی باشد که او را قادر سازد به طور مؤثر و کارآمد ارزیابی را انجام دهد. این ویژگیها در چهار دسته اصلی قابل طبقهبندی هستند:
1. ویژگیهای شخصیتی و اخلاقی:
- صداقت: قابل اعتماد و راستگو باشد.
- بیطرفی: توانایی تصمیمگیری بدون تأثیر از تمایلات شخصی یا فشار خارجی.
- دیانت و اخلاق حرفهای: پایبند به اصول اخلاقی حرفهای باشد.
- اعتماد به نفس: توانایی تعامل با سطوح مختلف سازمانی.
- دقت و توجه به جزئیات: توانایی بررسی دقیق فرآیندها و مستندات.
2. دانش و مهارتهای فنی:
- آشنایی با استاندارد ISO 19011: دانش عمیق از فرآیندهای ارزیابی و ممیزی و اصول آن.
- دانش سیستم مدیریت: آشنایی با سیستم مدیریت مورد ارزیابی (مثلاً بازرسی، آزمون، گواهی کردن).
- دانش صنعتی: آگاهی از فرآیندها و فناوریهای مرتبط با صنعت تحت ارزیابی.
- مهارتهای تحلیلی: توانایی تحلیل دادهها و اطلاعات برای شناسایی مسائل و فرصتهای بهبود.
3. مهارتهای ارتباطی:
- ارتباط مؤثر: توانایی انتقال مفاهیم به صورت شفاف، چه به صورت کتبی (مانند گزارشها) و چه شفاهی.
- گوش دادن فعال: درک کامل اطلاعات ارائهشده توسط ممیزیشونده.
- قابلیت مذاکره: تعامل با ذینفعان برای رسیدن به اجماع در مسائل مورد بررسی.
- رهبری تیم: در صورت نیاز به مدیریت تیم ارزیابی.
4. صلاحیتهای حرفهای:
- تجربه کاری: داشتن سابقه عملی در زمینههای مرتبط با سیستم مدیریت تحت ارزیابی.
- آموزش و گواهینامهها: شرکت در دورههای آموزشی مرتبط با استاندارد ISO 19011 و داشتن گواهینامههای معتبر.
- توانایی مدیریت زمان: برنامهریزی و اولویتبندی مؤثر در طول ارزیابی.
- آشنایی با فناوریهای جدید: بهرهگیری از ابزارهای دیجیتال برای تحلیل دادهها و مدیریت فرآیندهای ارزیابی.
5. تعهد به توسعه مستمر:
- بهروزرسانی دانش: پیگیری تغییرات استانداردها و روندهای جدید در حوزه ارزیابی.
- آموزش مداوم: شرکت در دورهها و سمینارهای حرفهای برای بهبود دانش و مهارت.
از موارد فوق الذکر،ویژگیهای شخصیتی و اخلاقی ارزیاب بسیار حائز اهمیت هستند زیرا این ویژگیها نه تنها بر کیفیت ارزیابی بلکه بر اعتماد و اعتبار فرآیند تأثیر مستقیم دارند. این ویژگیها عبارتند از:
صداقت (Integrity):
- ارزیاب باید فردی صادق و راستگو باشد و هرگونه تعارض منافع را شناسایی و اعلام کند.
- مثال: اگر ارزیاب متوجه شود که یکی از فرآیندهای سازمان دارای مشکل است، باید آن را با شفافیت گزارش دهد، حتی اگر این موضوع به نفع سازمان یا تیم او نباشد.
بیطرفی (impartiality):
- تصمیمگیریهای ارزیاب باید بر اساس شواهد عینی و نه بر اساس نظرات شخصی یا فشارهای خارجی باشد.
- مثال: ارزیاب نباید به دلیل روابط شخصی یا تجاری، از انتقاد سازنده یک فرآیند یا فعالیت خودداری کند.
اعتماد به نفس (Confidence):
- ارزیاب باید در بیان نظرات و ارزیابیهای خود اعتماد به نفس داشته باشد و در مواجهه با چالشها یا مقاومتها احساس ناامنی نکند.
- مثال: اگر ارزیاب در جلسه اختتامیه با مخالفت تیم مدیریتی مواجه شود، باید با آرامش و منطقی از یافتههای خود دفاع کند.
دقت و توجه به جزئیات (Attention to Detail):
- ارزیاب باید توانایی بررسی دقیق اسناد، فرآیندها و شواهد را داشته باشد و کوچکترین جزئیات را که ممکن است بر سیستم تأثیر بگذارد، شناسایی کند.
- مثال: هنگام بررسی اسناد، یک ارزیاب با دقت یک خطای کوچک در ثبت دادهها را که ممکن است مشکلات بزرگتری ایجاد کند، شناسایی میکند.
دیانت و اخلاق حرفهای (Professional Ethics):
- ارزیاب باید به اصول اخلاقی پایبند باشد و از سوءاستفاده از موقعیت خود برای منافع شخصی اجتناب کند.
- مثال: ارزیاب نباید پیشنهاد رشوه یا هرگونه امتیازی را از سازمان ارزیابی شونده بپذیرد.
اعتمادسازی (Trustworthiness):
- ارزیاب باید بتواند اعتماد تیمهای مدیریتی و کارکنان سازمان را به خود جلب کند. این اعتمادسازی از طریق رفتار حرفهای، محرمانه نگهداشتن اطلاعات، و انصاف حاصل میشود.
- مثال: اگر کارکنان احساس کنند که ارزیاب اطلاعات آنها را با دیگران به اشتراک میگذارد، ممکن است از همکاری با او خودداری کنند.
انعطافپذیری (Flexibility):
- ارزیاب باید توانایی انطباق با شرایط مختلف و مواجهه با مشکلات پیشبینینشده را داشته باشد.
- مثال: اگر در حین ارزیابی، یکی از بخشها در دسترس نباشد، ارزیاب باید برنامه را تنظیم کند و از زمان بهینه استفاده کند.
قابلیت تصمیمگیری (Decisiveness):
- ارزیاب باید توانایی اتخاذ تصمیمات درست و بهموقع را داشته باشد، حتی اگر دادهها ناقص باشند.
- مثال: اگر زمان کافی برای بررسی همه اسناد وجود نداشته باشد، ارزیاب باید اولویتبندی کرده و تصمیم بگیرد که کدام بخشها نیاز به توجه فوری دارند.
پذیرش مسئولیت (Accountability):
- ارزیاب باید مسئولیت یافتهها و گزارشهای خود را بپذیرد و در برابر آنها پاسخگو باشد.
- مثال: اگر ارزیابی بر اساس یافتههای ناقص انجام شود و مشکل بزرگی در سازمان نادیده گرفته شود، ارزیاب باید اشتباه خود را قبول کرده و در جهت اصلاح آن بکوشد.
خونسردی و آرامش (Composure):
- ارزیاب باید در شرایط پراسترس، مانند مواجهه با کارکنان ناراضی یا مشکلات غیرمنتظره، آرامش خود را حفظ کند.
- مثال: اگر یک کارمند در جلسه ارزیابی اعتراض کند، ارزیاب باید با آرامش به او گوش دهد و با احترام به نگرانیهای او پاسخ دهد.
این ویژگیهای شخصیتی و اخلاقی به ارزیاب کمک میکند تا نه تنها فرآیند ارزیابی را با دقت و بیطرفی انجام دهد، بلکه محیطی همکاری و اعتماد را در سازمان ایجاد کند.
حال پس از مطالعه موارد فوق می توانید در قسمت ارسال نظر، به تجارب خود در خصوص برقراری یا عدم برقراری هر یک از موارد فوق در ارزیابان پرونده های ارزیابی خود اشاره فرمایید.
دوست عزیز
راه دیگر می تواند کاهش تعداد شرکتهای بازرسی باشد.
در کجای دنیا این همه شرکت بازرسی هست.
این به نفع خود شرکتها نیز هست وگرنه برای بقا روز به روز
کیفیتشان پایین می آید مخصوصا تعرفه های تحمیلی
دولتی.
فرشاد عزیز
ممنون از اظهار نظر شما
براساس قانون رقابت مرکز ملی تایید صلاحیت نمی تواند جلوی ثبت درخواست یا ارائه ندادن خدمات تایید
صلاحیت را بگیرد، لذا شرکت ها در بازار کسب و کار در صورتی که ارائه خدمات بازرسی برای ایشان مقرون به صرفه
نباشد، به طور ناخوداگاه منصرف خواهند شد.
یکی
دیگر از مشخصات عزت نفس میباشد که برای یک وعده غذا، رای و نظرشان تغییر
نکند. به یاد دارم در ارزیابی ها وقتی از ارزیابان برون سازمانی استفاده میشد، بین
چند نفر از ارزیابان فنی رقابت بود که کدام غذای بهتری سفارش داده اند و یا به کدام
رستوران رفته اند. این مورد را اگر با چشم خودم نمی دیدم شاید باورش برایم سخت
بود، اما متاسفانه دیدم که عکس سلفی با غذا میگرفتند و برای هم ارسال میکردند
و حتی ابایی هم از بیان این موضوع نداشتند چون تنها ارزیاب فنی و سیستمی
در یک مقطع خاص زمانی بودند و از قدرت قلمی که داشتند استفاده میکردند.
با سلام و احترام
بسیار جای تاسف داره شنیدن هنچین مواردی که فرمودید.